Sinds de spellingshervormingen van 1995 is het Surinaams Nederlands niet meer hetzelfde als het Nederlands. Daar kwam ik vorige week achter, toen ik met een trainster op mijn werk de spelvaardigjheid van mijn collega’s besprak. Voor taalpuristen Harry Mulisch en Wouter van Oorschot is het hier een paradijs. Je eet hier nog gewoon een pannekoek zonder tussen-n (als je die hier zou eten) en er is nog een voorkeursspelling; veel woorden die in het Nederlands met een c worden geschreven, zijn in het Surinaams Nederlands met een k of het mag beide. Bijvoorbeeld product of produkt, moet in het Nederland met een c, in Suriname doe je gewoon wat je uitkomt. Dat strookt ook meer met de menataiteit van het land.

Voor mijn collega’s, die voor een Nederlands bedrijf e-mails beantwoorden, is het dus lastig dat Suriname niet in de Nederlandse Taalunie zit. Er zijn in Suriname wel hoogleraren en politici die er voor zijn om Suriname alsnog aan te sluiten bij de Taalunie. Ook vanuit Nederland wordt daarop positief gereageerd. Zo wil men een lijst met Surinaamse woorden in de Woordenlijst Nederlandse taal opnemen. Maar in Suriname zelf is om sentimentele redenen de weerstand nog te groot.

Lastiger dan een tussen-n of een c of k, is het gebruik van spreektaal in geschreven tekst. Het is hier heel gebruikelijk om in een zin het woord als te gebruiken in plaats van het woord of. Ik moet nog zien als ze dat af gaan leren.

In de hoofdstraten van Paramaribo regelen politieagenten het verkeer. Althans, zo heet het. Want veel automobilisten schrijven de verkeersopstoppingen in de stad juist toe aan het onduidelijk gefluit en gebaar van de agenten.



In de zijstraten van de hoofdstraten nemen junks hun taken waar. Dat wil zeggen, ze helpen mensen daar met het zoeken van een parkeerplek, ze passen op je auto en houden het verkeer tegen als je weer uitparkeert. Deze dienst wordt echter geheel ongevraagd geleverd. Niet iedereen is gediend van deze service. Want er moet natuurlijk wel betaald worden.

Tot vorige week woonde ik aan zo’n straat en hoorde aan het gevloek en getier van junks richting niet betalende klanten dat het spitsuur begonnen was. Maar ook tussen de junks, die hun eigen territorium verdedigen, kan het hoog oplopen.

Op kerstavond liep het echt uit de hand. Een klein rastamannetje, dat ik eerder al een keer dealend voor mijn deur aantrof, had het aan de stok met een collega. Net toen er een brommer passeerde, kreeg de kleine man een duw en viel tegen de brommer aan en daarna op de grond. Dat gaf de ander de gelegenheid er flink op los te schoppen.

Al snel fietsten er twee agenten (biker boys) de straat in. Het dealertje zag nog kans om zijn tasje met handelswaar onder een auto te gooien maar een van de agenten had dat gezien. Nog bekvechtend lieten de mannen zich routinematig boeien en afvoeren. Dit was duidelijk niet de eerste keer.

Na de kerst stond het mannetje alweer op straat. Gelukkig maar, want anders was het verkeer een chaos geworden.

Surinamers zijn gek op vuurwerk, wat dat betreft verschillen ze niet van Nederlanders. Alleen de beleving van die passie voor knallen en glitters is hier net even wat anders. Illegaal vuurwerk bestaat hier niet, knallen lijken niet hard genoeg te zijn en sierpotten niet groot genoeg. Er was wel een speciale telefoonlijn ingesteld waar je terecht kon met klachten over vuurwerk. Maar ondanks dat het soms wel oorlog leek, bleef het op de vuurwerklijn rustig.

Met een aantal collega's was ik uitgenodigd bij een hindoestaanse familie, inclusief kindertjes en een oma. Vanaf een uur of acht werd er al uitbundig vuurwerk afgestoken zoals overal in de stad. En gezien de ingeslagen hoeveelheid hielden ze dat rustig tot ver na twaalf uur vol. Ondertussen voorzag moeder de gasten van soep, was vader nog bezig met het villen van een konijn dat hij die dag had aangereden (het bleek overigens later een soort bever te zijn) en zat oma in de stoel en overzag het geheel in alle rust (hoewel toch vlak naast de stereo).

Terwijl kleine jongetjes van een jaar of vijf en zeven met strijkers in de weer waren, werden wij getrakteerd op kaaimansaté en voor ik het wist, was het twaalf uur. De champagne ging open en werd om bijgelovige redenen geheel gebruikt om de tuin rondom het huis te besprenkelen. Wat maakt het uit. Van sierwerk stapten we over op het betere geknal. Daarna moesten we zingen voor oma, die bleek op nieuwjaarsdag jarig te zijn (zo'n oma heb ik ook gehad).

Had ik al verteld over de honden? De honden vonden het vuurwerk geweldig. Ondanks dat ze, uit veiligheidsredenen, naar hun hok waren gestuurd, konden ze hun nieuwsgierheid niet onderdrukken en staken hun natte neuzen bijkans in een romeinse kaars.

Ook de buurt rukte uit en voor ik het wist stond ik handen te schudden met wildvreemden waaronder ook de advocaat van Bouterse. Oud & Nieuw in Suriname, ik zal het niet snel vegeten.

Sinds afgelopen donderdag woon ik in de Jokelaan, nee het is geen grap. Het is verder uit het centrum dan mijn eerdere verblijf (wel dichter bij mijn werk). Het is ook een wat duurdere wijk, in vergelijking met mijn buren woon ik nog in een klein huisje.



Dat het een duurdere buurt is drukt zich, behalve in de grootte van de huizen, uit in de hoogte van de hekken en de andere beveiliging. Ook taxichauffeurs hanteren ineens hogere tarieven voor een stukje dat echt niet langer is dan voorheen.



Al met al ben ik er niet op vooruit gegaan, een hangmat is leuk, maar er is hier geen warm water!